Door de jaren heen is me vaak gevraagd hoe je de aandacht van een dolfijn kunt trekken. Het is voor de meeste mensen voldoende om haar van dichtbij te zien. Dusty heeft weinig vertrouwen in mensen die tot hun middel in het water staan. Zou jij iemand vertrouwen die jou niet vertrouwd?
Hoewel dolfijnen een uitstekend gezichtsvermogen hebben, zijn ze toch het meest afhankelijk van hun gehoor, omdat hun sonar hun in staat stelt om zich in troebel water en s’nachts te oriënteren. Daarom kun je het beste Dusty’s aandacht trekken met geluid. Maar ik wil gelijk duidelijk stellen, dat je Dusty NIET op deze manier optrommelt, je laat haar alleen weten dat je er bent. Het is geheel en al haar beslissing of ze komt. Daarom is het niet nodig om dit eindeloos te blijven doen. Dat fnuikt zelfs haar aandacht en dan zet je enkel maar jezelf voor gek.
Als ik er in ga, sla ik meestal een paar keer met mijn monovin op het water. Dat is een specifiek geluid waaraan ze me herkent. Vaak is ze er al voordat ik mijn monovin aan heb en dat geeft me een heel welkom gevoel.
Ik ben gek op zwemmen en als ze er niet is geniet ik gewoon van het zwemmen en het duiken tussen het wier en al het andere leven in zee. In plaats van teleurgesteld te zijn omdat ze niet komt opdagen. Dusty is erg gevoelig voor emoties en gretigheid is absoluut niet haar ding.
Als je haar aandacht wilt, zal je iets moeten doen dat haar interesseert. Er zijn veel manieren om geluid onder water te maken. Eentje die van verre te horen is, behelst het rollen van een grote steen over het cement van de slipway. Onder water, want geluid plant zich vijf keer sneller voort in water dan in lucht. Stenen ingooien werkt niet, want alleen door het aanhoudend rollen van de steen laat je haar weten dat er echt iemand is, hetgeen haar nieuwsgierigheid kan opwekken.
Eenmaal in het water vind ik geluiden die op de een of andere manier ratelen het meest effectief om haar (meestal kort durende aandacht) op te wekken. Veel plastic flessen hebben een dop met een geribbelde zijkant voor grip. Als je daar een duimnagel overheen trekt maakt dat een ratelend geluid. Door de snelheid en druk te variëren kan ik eenvoudige ritmen voor Dusty creëren. Iets dergelijks gaat op voor het wrijven van de draad van twee schroeven tegen elkaar. Ik heb deze dingen bij me in een medicijndoosje dat hangt aan mijn loodgordel. Dit heeft een ‘kinderslot’, je moet op het deksel drukken om het open te draaien. Als je het enkel draait, hoor je een ratelend geluid.
Mijn watervleugel is ook een instrument om geluid te maken. Ik duik naar de bodem bij een boei of de ankerketting van een boot en zwem omhoog terwijl ik de vleugel langs de ketting laat ratelen. Ook kan ik de uitstulpingen op de voorrand van de vleugel over een ketting of de rib van een boot laten lopen of mijn vingers er langs halen. Met een steen kan ik ritmen in variërende tonen over de lengte van de vleugel kloppen.
Watervleugel drum (Klik op de fototitels voor de video's
Soms begint Dusty zelf een spelletje door me iets te brengen. Ik zag een man aan het strand haar plagen met zijn flipper. Ze pakte deze af en bracht ‘m later naar mij.
Ook een vork, die ze voor mij ontwarde uit het wier op de slipway.
Een holografisch lint, dat ik aan mijn monovin had geplakt, intrigeerde haar zo, dat ze het probeerde mee te nemen door het om haar snuit te wikkelen.
Mijn snorkel is ook een instrument om geluiden mee te maken, sommige opgenomen in mijn ademhaling, tongschoten, rollers en allerlei spontaan ontstane maffe geluiden. Zelfs de rubber band van mijn masker produceert een heleboel geluiden als ik er met een vinger over wrijf. Een mooi, verreikend, gong-achtig geluid komt van de ijzeren ladder aan de zijkant van de pier als ik op de onderwatertreden klop met een steen.
Een heel ander spelletje is met lucht. Door een dialyse slangetje blies ik een streng belletjes voor Dusty, waarop zij hetzelfde deed, uiteraard vanuit haar blaasgat.
Een betrekkelijk nieuw spelletje is om een ‘lege’ fles mee onder water te nemen en de lucht er uit te laten bubbelen.
'
'Da's heel aardig van je, Jan, maar daarboven is zat genoeg...'
Als ik diep duik, tot 15 meter, komt ze vaak naar me toe. Om haar te laten weten als ik diep zit knal ik een paar bellen door mijn snorkel. Niet te veel, want ik moet ook nog weer omhoog.
In tegenstelling tot Dusty ben ik vooral visueel georiënteerd. Zoals je wellicht weet stoelt ‘Dolphin Address’ niet op een postadres, maar op het Engelse werkwoord ’to address’ dat zoveel en meer betekent als ‘aanspreken’, ‘zich wenden tot’. Ik spreek Dusty aan en zij mij. Omdat ik me interesseer voor communicatie met haar in lichaamstaal. En zij antwoordt, vaak op manieren die me veelal ter plekke ontgaan en ik pas ontdek als ik later de video zo onbevangen mogelijk bekijk.
Zo vertelde Kate me bijvoorbeeld, dat, toen ze met haar vinger iets in het zand op de bodem schreef, Dusty ook met een flipper de grond aanraakte. En ik heb het filmmateriaal nog niet gezien, maar de cameraman van ‘Mona Lisa’, Pascal, vertelde me dat Dusty vaak half achter naast me zwemt en haar staart gelijk met mijn mono op en neer beweegt.
Rondjes trekken vaak Dusty’s aandacht. Om haar op de kamera te krijgen dook ik vaak naar de bodem en zwom in een cirkel om Pascal heen. Ook duik ik soms diep en stijg op in een spiraal, manoeuvrerend met de watervleugel. Om energie te sparen met tegen mijn drijfvermogen in zwemmen houd ik mezelf vast aan de bodem aan een rots of een stevig stuk zeewier. Dusty komt dan vaak kijken wat ik daar uitvoer. Veterwier is een goed anker als ik een voldoende stevige bundel kan vatten. Soms draai ik het rond om de stevigheid te verhogen, wat Dusty zeer interessant vindt.
Al heel wat jaren spelen we verstoppertje, waarbij ik me verberg achter wier totdat ze triomfantelijk voorbij zwemt. Ze vindt me altijd.
Er zijn vele manoeuvres die haar uitnodigen tot onderzoek. Zoals wanneer ik op mijn zij zwem en de watervleugel in de lengte naast me druk en trek, of als ik onder water op mijn rug draai en zo verder zwem. Maar ook aan het oppervlak als ik malle kont-hopjes doe, zij-worpen en draaiers, is dit voldoende om haar tot onderzoek te bewegen.
Om afstanden te overbruggen en om een beetje op te warmen trek ik op tot een snelzwem. Vindt ze prachtig, om dan linksachter naast me te komen zwemmen. Ik heb dit op video opgenomen vanaf de punt van de watervleugel, hoe ze mogelijk mijn kapotte nier en/of mijn eeuwige lage rugpijn in de gaten houdt.
Op snelheid maak ik dan een ‘perfecte afdaling’, gevolgd door eenzelfde soort opstijging, en gooi alle gratie die ik kan opbrengen er in.
Jij en ik mogen dan denken dan dat ik haar bestudeer, maar ik weet zeker dat zij mij ook bestudeert. En ze geeft antwoord, op manieren die mij en mijn camera vaak ontgaan. Zoals wanneer ze me weer es zo heeft afgepeigerd dat ik aan de spiegel op m’n rug ga, mijn handen met vleugel achter me strek en drijf op mijn adem, pijlsnel af en toe lucht verversend, terwijl ze rond en onder me zwemt.
Wat tref ik het toch met zo’n vriendin die meer dan mijn gelijke is als het gaat om natte zaken. Zou haar dolgraag aan mijn moeder (96) willen voorstellen.