Dolphin Address 6
30 juli 2004
In stripverhalen en cartoons worden luchtbellen altijd afgebeeld als rondjes. Dat is bezijden de waarheid. Aan de bovenkant zijn ze weliswaar bol, maar aan de onderzijde eerder hol, rondom vergezeld van dansende randbelletjes. Als ze niet al te diep zitten zoek ik wel eens duikers op en stijg vervolgens feestelijk tussen hun bellen weer naar de spiegel.
Dusty verraste Verena door onder haar een grote luchtbel uit te blazen, waarin ze zichzelf weerspiegelt zag. Ze vroeg zich af of Dusty dit met opzet had gedaan en zich dus bewust moest zijn van het spiegeleffect. Ik kan eerder boven komen dan mijn bellen, dus kan Dusty gemakkelijk boven de hare zwemmen en haar eigen spiegelbeeld waarnemen.
De op Hawaii gevestigde dolfijn onderzoeker Ken Martin toonde experimenteel aan dat dolfijnen hun eigen spiegelbeeld herkennen. Hij liet ze in een spiegel kijken en toonde vervolgens eerder gemaakte video opnamen van hetzelfde dier. In het eerste geval reageerde de dolfijn op zichzelf met lichaamsbewegingen die het als zijn eigen kon herkennen. Martin noemt dit 'contingency checks', samenloop controle. In het tweede kijkt het tamelijk onbewogen toe.
De kans dat Dusty met opzet een spiegelbel heeft geblazen is dus bepaald niet uitgesloten.
Ook zag Verena hoe Dusty verwarring schiep bij twee zwemmers die probeerden haar flessen speeltje te pakken door een hele wolk luchtbellen ineens uit te blazen.
Er zijn legio voorbeelden van hoe dolfijnen en walvissen met lucht omgaan. Van bultruggen is nog niet zo lang bekend dat ze een bellengordijn rond een zwerm plankton of een school vis blazen. Daarbinnen drijven ze hun prooi naar de oppervlakte om ze er in één reusachtige hap te verorberen.
Voornoemde Ken Martin vestigde ook de aandacht op de ring bellen die dolfijnen kunnen voortbrengen. In het dolfinarium van Duisburg zag ik een dolfijn naar me toe zwemmen voor het glas van de trainersruimte. Ze bleef recht voor me hangen en vormde, met korte knik van haar hoofd, een zuiver ronde ring van lucht in het water. Deze draaide om haar cirkel-as en steeg langzaam op. Een VPRO-documentaire van Ken Martins onderzoek laat zien dat dolfijnen niet enkel alleen ringbellen maken, maar ook gezamenlijk. Dat ze door hun eigen ringbel zwemmen, dat ze in staat zijn om, mogelijk met geluid, hun bel naar beneden te duwen, dat ze er een kunnen maken door met hun staart langs het oppervlak te vegen of een kurkentrekker vormige werveling, met hun rugvin gemaakt en gevuld met lucht.
Eigenlijk is het niet zo verwonderlijk, dat dolfijnen lucht gebruiken als medium voor spel, communicatie en jacht. Lucht is voor hen van zo vitaal belang dat het wel een onderwerp van zorgvuldige beschouwing moet zijn. De resultaten daarvan zijn wonderlijk en verbluffend. Ze geven ons een adembenemend idee van hun fantasie, creativiteit en technisch inzicht. En dit zijn dingen die we nog kunnen snappen, omdat we ze kunnen waarnemen. Er blijven nog genoeg bellen over.
Jan Ploeg, Fanore weitje, 30 juli 2004
print versie