21 juni 2002
Af en toe gooit de oceaan met veel plotsklaps geweld een golf in de stenenmolen aan mijn voeten. Wel ja, water genoeg. Het is een combinatie van 'swell' (beeldend woord!), wij zeggen 'deining', uitlopers van golven die door stormen, soms aan de andere kant van de wereld, zijn veroorzaakt èn getijdegolven, opgetild door de aantrekkingskracht van de maan, want het is opkomend water.
Waar ik een klein uur geleden het water nog uitstrompelde over schuimend overspoelde stenen staat nu een meter water. De stenenmolen, uitgekorven door eeuwenlang rollende stenen en aangedreven door de brekende golven is een kuil van spiegelglad glooiende rots met verscheidene bij-kuilen en uitgesleten afwateringskanalen. Als je hier, zoals ik daarstraks, nat uit het water komt, loopt je druipwater in langgerekte tranen langs de kuilwanden naar beneden.
Ik ben weer terug in Fanore. Het weer is iets beter, de oceaan een stuk rustiger, wat vooral het zicht ten goede komt. Zo straks ben ik te water gegaan bij wat ik vorig jaar 'De Rockièra' noemde en een maand geleden nog 'The Crumlin Dip', naar het vroegere dorpje Crumlin, waarvan nog een aantal door klimop overwoekerde ruines op de helling beklijven. Nu noem ik het bij z'n exacte naam: 'Pollenewatch', dat betekent 'Gat voor een boot'.
Er is inderdaad een milde inham, maar, nog veel belangrijker, een grote, ronde steen die onder dunner is dan boven en waar je dus prima een boot aan kunt vastleggen. Daarvandaan zwom ik in de richting van de 'slipway' een betonnen hellinkje voor kleinere boten. Dat is een totale afstand van ongeveer 500 meter en dat is ook het gebied waar Dusty zich voornamelijk ophoudt. Plotseling zag ik haar met een rotgang half uit het water komen. Dan staan alle systemen gelijk op scherp.
Ik had me tevoren bedacht om goed op haar verschillende manieren van benadering te letten. Deze had ik, ter wille van de berichtgeving op
www.irishdolphins.com in het engels gemaakt: 1 -'shoot'- ze begint altijd met op hoge snelheid bij me langs te 'schieten'. 2 -'cirkel'- vervolgens draait ze in cirkels om me heen. 3 -'sneak'- dan besluipt ze me, meestal van achteren en soms van onderen. 4 -'stroke'- als ik een hand naar haar uitsteek komt ze met veel gemanoeuvreer langzaam dichterbij en laat zich aaien en, bij voorkeur, bij de borstvinnen krabbelen. 5 -'scort' staat voor escorteren. Als ik het water uit wil zwemt ze meestal mee tot kniediep, waar ik dan mijn vinnen aan de kant gooi en dan knuffelen we nog een poosje door.
Het idee achter deze onderscheiding in fasen is dat je ze gaandeweg fijner kunt afstellen en meer grip op het verlopen van een contact kunt krijgen. Het pretendeert niet het totale gedrag van een dolfijn te beschrijven, alleen al omdat ze zich anders tegen verschillende mensen gedraagt.
In de 'sneak' fase begon ze tegen mijn watervleugel te duwen. Ik had geen zin om de vleugel weer kweetnietwaar vandaan te halen, dus ik hield hem stevig vast. Ze toonde echt een eigen willetje door steeds harder te duwen. Ik vond het even te gek worden, want het is wel mìjn vleugel en wat ik nog nooit eerder gedaan heb, ik duwde haar van mij af, met mijn hand onder tegen haar kaak. Ik schrok eerlijk gezegd een beetje van mezelf, maar voor haar was de boodschap kennelijk duidelijk. Ze hield op met duwen en liet zich uitvoerig aaien, begin van de 'stroke' fase.
Bij het aaien komt nogal wat manoeuvreren kijken, want ik wil haar niet met de scherpe kant van vooral de mono raken en ook zij blijft op haar hoede voor al te wild contact. Tijdens een van deze figuren stootte ik in een ingeving de watervleugel steil naar beneden. De vleugel zeilde statig heen. Alsof ze er op gewacht had stortte ze zich er achteraan. Net toen de vaart er uit was en de vleugel horizontaal naar boven wilde gaan drijven werd hij door Dusty onderschept. Ze hield hem tegen met haar snuit en, na wat geduw, keerde ze de vleugel zo, dat hij op één tip, dus vertikaal stond. Ze wilde er zo mee gaan zwemmen, maar dat ging niet omdat het drijfvermogen de vleugel omhoog duwde. Ze heeft er een aantal malen mee gezwommen, maar dat was aan de oppervlakte en daar hield de zwaartekracht de vleugel min of meer tegen haar voorhoofd.
Ze moest dus een manier vinden om tijdens het duwen de vleugel naar beneden te houden. Ik kon haar zien denken en toe zag ik ook de oplossing die ze bedacht: ze draaide zich op de kop, zodat haar snuit voorkwam dat de vleugel naar boven zou drijven en zo kon ze ook prima duwen. En hard dat ze ging, ik dacht even dat ik hem nooit weer terug zou zien. Ik zwom achter haar aan zolang ik haar kon zien. Het zicht was redelijk en het lichtgeel van de vleugel licht goed op. Ik realiseerde me nu pas, dat ook bij de andere keren ze stopte vlak na het verliezen van oogcontact. Ook nu kwam ze zonder vleugel terug en schoot uitgelaten voor mij heen en weer. Ik zag de vleugel op de golven dansen, ietsje verderop.
Dit was meer dan ik ooit had durven hopen. Met mijn neus boven op een dolfijn, die een zeker weten nieuw probleem binnen dertig seconden oplost op een hele slimme en uiterst efficiente manier en met geen ander gereedschap dan de bouw van eigen lichaam. Om mijn begrip te tonen voor haar inzicht ben ik ook een stukje op mijn rug gaan zwemmen, waar ze ook al hoteldebotel op reageerde.
Het hele stuk terug naar Pollenewatch is ze met me mee terug gezwommen, met haar snuit ter hoogte van waar mijn rug altijd zo zeer doet en op het strand zijn we nog even wezen kniediepen. Toen ik uiteindelijk weer op de rotsen was geklauterd zwom ze nog een paar rondjes en sloot af met een gedecideerde klap van haar staart op het water.
Hiervoor ben ik hier nou.
Dolphin Address, Jan Ploeg, Fanore, 20 juni 2002
print versie